اگر شخصی به شما بگوید کامل نیستید چه عکس العملی نشان می دهید؟

بدیهی است بااینکه خودتان هم به این موضوع واقف هستید، اما باز هم برایتان گزنده و ناراحت کننده است. پذیرفتن هر نوع انتقادی احتمالا سخت است، به خصوص وقتی در مورد چیزی باشد که برای آن وقت و انرژی صرف کرده اید. ذاتاً همه ما می خواهیم کاری را خوب انجام دهیم. اما انتقاد، اگر نگوییم بیشتر، که همتراز تمجید و تعریف اهمیت دارد. بازخورد خوب و سازنده می تواند باعث پیشرفت شما شود و شما را به سمت اهداف جدیدی سوق دهد که طور دیگری به آن نمی رسیدید.

این بدان معنا نیست که بیان انتقاد سازنده یا شنیدن آن آسان است. اما وقتی بدانید چگونه انتقاد کنید، کارمند، دوست و عضو تیم بهتری خواهید شد. در این مقاله، همه چیزهایی را که باید در مورد انتقاد سازنده بدانید، از جمله نحوه شناسایی، ارائه و پذیرش انتقاد سازنده را بررسی خواهیم کرد.

انتقاد سازنده چیست؟

قبل از اینکه به نحوه بیان انتقاد سازنده بپردازیم، ابتدا باید بفهمیم " انتقاد سازنده" چیست. انتقاد سازنده بر ارائه بازخورد سازنده، با ارائه مثال‌های مشخص، و با هدف کمک به بهبود در برخی زمینه‌ها تمرکز دارد. انتقاد سازنده باید به صورت دوستانه و با نیت خوب ارائه شود. در حالت ایده‌آل، شخصی که انتقاد سازنده ارائه می‌کند باید برای کمک به ارائه راه‌حل‌های احتمالی و گام‌های بعدی نیز آماده باشد تا به عنوان ابزاری ارزشمند در فرآیند رشد طرف مقابل عمل کند.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که انتقاد سازنده، انتقاد منفی نیست و نباید به این شکل تفسیر شود. اگرچه انتقاد سازنده همیشه مثبت نخواهد بود، اما باید حول محور کمک به بهبود فرد باشد نه اینکه او یا جایگاهش را تخریب کند.

انتقاد سازنده در مقابل انتقاد مخرب

ممکن است با بازخوردهایی روبرو شوید که به عنوان انتقاد، سازنده به نظر برسند، اما در حقیقت انتقادی منفی و غیر مستقیم است. این نوع بازخورد همان چیزی است که به آن انتقاد مخرب می گویند. برخلاف انتقاد سازنده، انتقاد مخرب بازخوردی است که به منظور کمک به پیشرفت و تبدیل شدن به فرد، کارمند یا دوست بهتری ارائه نمی شود. در عوض، انتقاد مخرب :

• با نیت حمله شخصی است.
• برای آسیب رساندن به عزت نفس شخص مقابل ارائه می شود.
• در جمع مطرح می شود.
• مشخص یا قابل اجرا نیست.
• ایرادگیری بیش از اندازه یا بهانه جویی بی مورد است.

اگر با انتقاد مخرب مواجه شدید، ازمتوقف کردن سخنان منتقد نترسید یا از یک مربی کمک بگیرید. بسته به موقعیت، خودتان، یک مربی یا بخش منابع انسانی شرکت، می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.

فواید نقد سازنده

حتی اگر نصیحت و انتقاد سازنده باشد، باز هم ارائه و یا دریافت آن دشوار است. اما صرفا به دلیل دشواری، از دریافت یا ارائه انتقاد سازنده خودداری نکنید. در واقع، انتقاد سازنده می تواند هم به شما و هم به شخصی که بازخورد می دهید کمک کند تا از نظر شخصی و حرفه ای رشد کنید.

با تمرین ارائه ی انتقاد سازنده، فضای پذیرش و اعتماد ایجاد کنید. انجام همه نوع گفتگو در تیم آسان نیست اما بخش بزرگی از توسعه تعامل در تیم، پیشبرد گفتگوهای سخت است.

ارائه انواع بازخورد، بخش بزرگی از فرهنگ تعامل در سازمان ها است. اگر کارمندان، آموزش های رهبری آگاهانه گروه را بگذرانند، به بهترین شکل از نحوه ارائه بازخورد سازنده به یکدیگر آگاه خواهند شد. همچنین ارزش‌های شرکت را حول آگاهی، واقعیت، و مسئولیت‌پذیری متمرکز کنید. وقتی مشکلی پیش می‌آید، از تکنیک «پنج چرا» برای کشف علت اصلی استفاده کنیم.

هر شرکتی ارزش ها و شیوه های خاص خود را خواهد داشت. اما استقبال از گفتگوهای سازنده و صادقانه، می تواند به شما کمک کند موانع ایجاد اعتماد را از بین ببرید و با اعضای تیم و همکاران خود ارتباط بهتری بسازید. اگر آماده امتحان آن هستید با ما در ادامه همراه باشید:

11 نکته برای ارائه انتقاد سازنده

هر کسی از دید خودش می تواند انتقاد سازنده ای ارائه دهد، اما برای انجام آن، رویکرد شما در مرحله ارائه بازخورد مهم است. اگر قبلاً هرگز نحوه ارائه انتقاد سازنده را تمرین نکرده‌اید، این باید و نباید ها را امتحان کنید تا بازخوردتان مفید، سازنده و دوستانه باشد.

1. از عبارات "من" استفاده کنید

جملاتی که با "من" شروع می شوند راهی برای بیان نظر خود با تمرکز بر موقعیت است تا تمرکز بر شخص مقابل. جملاتی مثل «من احساس می‌کنم…» یا «من فکر می‌کنم…» به جای «تو گفتی…» یا «تو انجام دادی…».

با این نوع عبارات، می‌توانید بازخورد را با تمرکز بر تجربه‌تان، کمتر شخصی کنید. با شروع هر جمله با "من"، شما دائماً روشن می کنید که افکار و نظرات خود را به اشتراک می گذارید - نه واقعیت عینی. این می تواند به کاهش احساسات تدافعی کمک کند که اغلب با هر نوع انتقادی به شخص دست می دهد و کل جلسه بازخورد را سازنده تر کند.

نمونه ای از کاربرد عبارت "من":

"من فکر می کنم می توانید از تصاویر بیشتری در اسلایدهای خود استفاده کنید. گاهی اوقات وقتم را صرف خواندن متن های طولانی روی صفحه می کنم که حواس من را پرت می کند. اگر فقط موضوعات اصلی را در هر اسلاید قرار دهید، بهتر نیست؟

2. از روش ساندویچ استفاده نکنید

قبلاً در مورد روش ساندویچ (که گاهی اوقات "ساندویچ بازخورد" نامیده می شود) شنیده اید. این روش احتمالاً شناخته شده ترین استراتژی انتقاد است. در روش ساندویچ، شما با یک یادداشت مثبت شروع می کنید، یک انتقاد سازنده را ذکر می کنید، سپس با یک نظر مثبت دیگر پایان می دهید.

با وجود محبوبیت روش ساندویچ، روش موثری برای برقراری ارتباط با انتقاد مفید و سازنده نیست. با اینکه انتقاد سازنده را در خود جای داده است اما، شانس کمی برای اجرایی کردن یا ایده پردازی از این بازخورد در مراحل بعدی وجود دارد. در عوض، وقت بیشتری بگذارید تا بازخورد خود را تا حد امکان خاص و مفید بسازید. تعداد بازخوردی که می دهید مهم نیست.

3. بازخورد عملی ارائه دهید

هدف از ارائه بازخورد سازنده این است که به فرد چیزی بدهد که بتواند روی آن کار کند. انتقاد سازنده خوب، علاوه بر اشاره به مواردی که می تواند بهبود یابد، شامل ایده ها و گام های بعدی اگر باشد فرد می تواند به منظور توسعه بیشتر مهارت های خود از آنها استفاده کند. هنگامی که بازخوردی ارائه می دهید، حتما توضیح دهید که در صورتیکه برای شخص مقابل مفید باشد، آمادگی مباحثه و ایده پردازی بیشتر را دارید.

اگر بازخورد شما قابل اجرا نیست، آن را ارائه ندهید، یا قبل از مخاطب قراردادن فرد، صبر کنید تا توصیه ای قابل اجرا در ذهن داشته باشید. بدون توصیه های قابل اجرا، بازخورد شما به طور خطرناکی به انتقاد مخرب نزدیک می شود تا کمک سازنده.

نمونه ای از ارائه انتقاد سازنده عملی:

4. بازخورد خود را در جمع بیان نکنید

بیان انتقاد حتی به بهترین روش هم احتمالا سخت است، به خصوص اگر شخصی که از او انتقاد می کنید، زمان و انرژی زیادی را صرف کار خود کرده باشد. برای بیان یک انتقاد سازنده و مفید، در نظر دارید طی گفتگویی، نحوه بهبود کار را به آن فرد بگوئید. اگر بازخورد خود را در جمع اعلام کنید، این گفتگو درست انجام نمی شود و به جای شروع یک مکالمه، فرد ممکن است احساس خجالت، شرم و یا حمله شخصی کند. در این حالت احتمالا شخص به صورت تدافعی پاسخ می دهد یا بدون توجه و دقت به بازخورد شما، از آن رد می شود. سعی کنید زمانی را برای نشستن و گپ زدن اختصاص دهید تا گفتگوی سازنده تری داشته باشید. می توانید یک زمان از قبل برنامه ریزی شده برای ارائه انتقاد سازنده اختصاص دهید، یا برای انجام آن از یک برنامه ریزی منظم 1:1 استفاده کنید.

5. هر جا مناسب بود نظرات مثبت خود را هم بیان کنید

اینکه روش ساندویچ بهترین راه ارائه بازخورد نیست، به این معنی نیست که نباید بازخورد مثبت داشته باشید. انتقاد سازنده نباید فقط شامل بازخوردهای منفی باشد.اینکه به شخص بگوئید فلان کار را خوب انجام داده است، به همان اندازه مفید است. به این ترتیب، آنها می توانند علاوه بر رفع نقاط ضعف، زمانی را صرف تقویت نقاط قوت خود کنند.

نمونه ای از انتقاد سازنده مثبت:

6. مثبت نگری را اجباری نکنید

قبلا گفتیم، همانطور که می خواهید از روش ساندویچ اجتناب کنید، باید از مثبت نگری اجباری نیز اجتناب کنید. هدف از بازخورد سازنده، بیان تعارفات بی‌معنی به فرد نیست، بلکه کمک به او برای پیشروی و پیشرفت است .

مهم نیست که چه نوع بازخوردی می دهید ، مطمئن شوید که به آن فکر کرده اید و واقعاً نظرتان قطعی است. بیان یک بازخورد غیر صادقانه می تواند مضر باشد و جلسات بازخورد آینده را دشوارتر کند.

7. بیان انتقاد را به یک گفتگو تبدیل کنید

انتقاد سازنده ارزشی ندارد مگر اینکه گفتمان در آن وجود داشته باشد. بخشی از استفاده از عبارات "من" بیان یک انتقاد از دیدگاه شما است. شخصی که از او انتقاد می کنید، ممکن است دیدگاه متفاوتی داشته باشد. به او زمان بدهید تا دلیل این نظر شما را بپرسد و اینکه چگونه می تواند بر اساس بازخورد شما، کارش را بهبود بخشد. به خاطر داشته باشید که بهترین بازخورد، تعاملاتی است، نه تجویزی.

مثالی از نحوه ایجاد بازخورد سازنده به یک گفتگو:

8. سعی کنید جلسه ارائه بازخورد بدون اعلام قبلی نباشد

ارائه بازخورد می تواند ناراحت کننده باشد. گاهی اوقات، اگر فرد بداند قصد دارید بازخوردی ارائه دهید ممکن است احساس ناخوشایندی به او دست دهد. چه اتفاقی می افتد اگر شخص در حالت دفاعی وارد گفتگو شود یا سؤالات دیگری از شما داشته باشد؟

با اینکه جلسات بازخورد می تواند ناراحت کننده باشد، اما "غافلگیر کردن" فرد در ارائه بازخورد می تواند یک لحظه رشد بالقوه او را به یک تجربه منفی تبدیل کند. اگر بازخورد شما ناگهانی و غافلگیرکننده باشد، احتمالا ناامید کننده وغیر قابل تحمل می شود و باعث می شود فرد احساس کند که شخصا او را مورد حمله قرار داده اید. درعوض، سعی کنید حتما از قبل به شخص اطلاع دهید که این یک جلسه ی ارائه بازخورد خواهد بود.

9. به موقع بازخورد دهید

انتقاد سازنده در صورتی مفید است که تقریبا بلافاصله پس از وقوع عمل بیان شود. به این ترتیب، سناریو در ذهن هر دوی شما تازه است. اگر بیش از حد منتظر بمانید، بازخورد شما ممکن است کم اهمیت تر و کم فایده تر شود. سعی کنید ظرف 2 تا 7 روز پس از رخداد، بازخورد بدهید.

نمونه ای از بازخورد به موقع:

می‌خواهم در مورد معرفی محصولی که پنج‌شنبه گذشته برای سهامداران ارائه دادید، پیگیری کنم. فکر می کنم اسلایدهای شما واقعا واضح بودند، اما دوست داشتم زمان بیشتری برای پرسش و پاسخ داشته باشم. دفعه بعد، بهتراست پیش‌ نویسی را برای رد شدن سریع از اسلایدهای اولیه ارسال کنید.

10. بدون فکر و فوری، بازخورد ندهید

ولو اینکه می‌خواهید بازخورد شما به موقع باشد، نباید فوراً و بدون فکر آن را ارائه دهید. حتی اگر بازخوردی ناگهانی درباره نحوه بهبود کار فرد به ذهنتان رسید ، حداقل یک روز صبر کنید تا مطمئن شوید که این بازخورد باید بیان شود و می توانید این کار را به روشی سازنده و مثبت انجام دهید. قبل از برنامه ریزی جلسه بازخورد، از خود بپرسید:

• آیا این بازخورد چیزی است که به بهبود کار آنها کمک می کند؟
• آیا آنها نیاز به شنیدن این بازخورد دارند؟
• آیا من آماده هستم که در ایده پردازی در مورد چگونگی پیشرفت آنها، کمک کنم؟
• در صورت وجود و قبول اولیه، گام های بعدی فرد چیست؟

11. لحن کلام و زبان بدن دوستانه خود را حفظ کنید

درنهایت، شما قصد دارید برای کمک به بهبود کار یک فرد، انتقادی را بیان کنید. حتی اگرارائه این انتقاد سخت است، اطمینان حاصل کنید که زبان بدن مثبت و لحن دوستانه و آرام دارید.

ممکن است در ابتدا احساس راحتی در ارائه یک انتقاد سازنده نداشته باشید، بنابراین آنچه را که می خواهید بگویید و نحوه بیان آن را تمرین کنید. به لحن خود توجه ویژه ای داشته باشید و مطمئن شوید که اخم نمی کنید، خیره نمی شوید یا دست به سینه نباشید. حتی اگر واقعاً دلخور نباشید، این سیگنال‌ها می‌توانند حالت تدافعی فرد را افزایش داده و منجر به یک جلسه بازخورد غیرسازنده شوند. اگر از راه دور بازخورد می‌دهید، حتماً تماس ویدئویی بگیرید.

6 گام برای دریافت و پذیرش انتقاد سازنده

شما ارائه انتقاد سازنده را تمرین کرده اید - اما هنگام دریافت بازخورد به جای ارائه چه می کنید؟ پذیرش انتقاد سازنده بدون برخورد تدافعی می تواند واقعا دشوار باشد. حتی اگر از نظر مفهومی می‌دانید که شخص برای کمک به شما بازخورد می‌دهد، طبیعت انسان این است که هنگام دریافت انتقاد کمی احساس دفاعی کند - حتی اگر مفید باشد.

امیدواریم آن شخص از قبل به شما اطلاع داده باشد که بازخورد در راه است. وقتی می دانید که کسی بازخورد سازنده ای برای شما دارد، می توانید برای آن آماده شوید و مطمئن شوید که شما را غافل نمی کند .

حتی اگر انتقاد سازنده بی دلیل دریافت می کنید، تا زمانی که انتقاد مخربی نباشد، این شش مرحله را امتحان کنید تا در دریافت انتقاد حرفه ای شوید:

1. از واکنش فوری خودداری کنید. دریافت بازخورد می تواند عکس العمل مبارزه یا فرار ما را به دنبال داشته باشد و یک جلسه اصولا مفید را به چالشی پر از آدرنالین تبدیل کند. قبل از پاسخ دادن، یک نفس عمیق بکشید و در مقابل میل به واکنش، عکس العمل یا بحث مقاومت کنید.
2. در صورت لزوم، به خود یادآوری کنید که انتقاد سازنده می تواند به بهبود شما کمک کند. حتی اگر نمی دانستید که قرار است بازخوردی دریافت کنید، سعی کنید به خاطر داشته باشید که این انتقاد سازنده با ارائه بهترین منافع و علایق شما همراه است.
3. برای درک انتقاد نه برای پاسخ به آن گوش کنید. وقتی کسی انتقاد سازنده ای ارائه می کند، بدون پاسخ یا عکس العمل دفاعی به بازخورد، گوش دهید. به خاطر داشته باشید که آن شخص برای کمک به شما بازخورد ارائه می دهد و سعی کنید با ذهنی باز گوش دهید.
4. بازخورد را به نقش خود وصل کنید، نه به خودتان. دریافت انتقاد به ما حس شخصی بودن آن را می دهد زیرا فکر می کنیم مردم از ما انتقاد می کنند. اما در یک محیط تجاری، انتقاد سازنده معمولا بر اساس نقش شما است. بازخورد خوب می تواند به شما کمک کند تا در شغل خود پیشرفت کنید و اغلب آنقدرها که فکر می کنید شخصی نیستند.
5. از شخصی که به شما بازخورد می دهد تشکر کنید. دادن بازخورد سازنده سخت است. از فرد به خاطر انرژی و تلاشش برای کمک به بهبود شما، تشکر کنید.
6. سوال بپرسید، اما بازخورد را به چالش نکشید. اگرچه نباید بازخورد را به چالش بکشید یا رد کنید، خوب است که سؤال بپرسید و فکر کنید که چگونه می توانید پیشرفت کنید. اگر بلافاصله پس از دریافت بازخورد انتقادی آماده نیستید که سؤال بپرسید، این نیز خوب است. برای گپ زدن بیشتر در مورد اینکه چگونه می توانید پیشرفت کنید، جلسه دیگری با انتقاد کننده تنظیم کنید.

بیشتر بخوانید:20 نکته برای شما که ارائه انتقاد یا بازخورد را دوست ندارید